«Халықаралық журналдардағы жетістік стратегиялары» тренингі

2025 жылғы 5 қарашада Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің (ҚазҰАЗУ) базасында «Тұрақты даму жағдайында Солтүстік Қазақстан облысы аумағының табиғи-экономикалық дамуының шешімдерін қамтамасыз ету жүйесін құру» ДББҰ BR24993222 бағдарламасын іске асыру шеңберінде тренинг өтті.
Тренингтің спикері Ланьчжоу Университетінің ғалымы Цзин Сяопин (Jing Xiaoping) болды.

2025 жылғы 9 шілдеде халықаралық семинар өтті

2025 жылғы 9 шілдеде Солтүстік Қазақстан облысындағы туризмнің тұрақты даму проблемаларына және түрлі елдерде туристік саланы қалыптастыру тәжірибесіне арналған халықаралық семинар өтті. Семинарды Br 24993222 "тұрақты даму контекстінде Солтүстік Қазақстан облысының аумағын табиғи-шаруашылық жайластыру үшін шешімдер қабылдауды қолдау жүйесін құру" ПЦФ бағдарламасының ғылыми қызметкерлері Бөрібай Эльмира Сартайқызы және Тусупова Баян Халеловна ұйымдастырды.

2025 жылғы 29-30 мамырда өткен семинар

2025 жылғы 29-30 мамырда Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің (ҚазҰАЗУ) базасында BR24993222 "Тұрақты даму жағдайында Солтүстік Қазақстан облысы аумағының табиғи-экономикалық дамуының шешімдерін қамтамасыз ету жүйесін құру" мақсатты қаржыландыру бағдарламасы аясында жұмыс семинары өтті.
Семинарға ҚазҰАЗУ бағдарламасының бағыттары бойынша 7 ғылыми топтың басшылары (талдау тобы, жер ресурстары, еңбек ресурстары, экология, жер қойнауын пайдалану, туризм тобы, аумақты жайластыру, экономикалық талдау, еріген сулар, жерді қашықтықтан зондтау және картография топтары және басқа да орындаушылар), Біріккен Ұлттар Ұйымының Даму Бағдарламасының (БҰҰДБ) өкілдері — Адамбек Нұржан, Біржан Евниев, Сәулет Сәкенов, Алексей Моргунов, Александр Голубцов, Джош Бран (онлайн), Олег Хмелев (онлайн), сондай-ақ Солтүстік Қазақстан облысы әкімдігінің өкілдері — Бейбут Исманов пен Айгерим Айтжанова қатысты.
Семинар модераторы - Ермеков Фараби Керімбайұлы, ҚазҰАЗУ Ғылыми-білім беру технологиялық платформасының атқарушы директоры, бағдарламаның жауапты орындаушысы. Өзінің кіріспе сөзінде ол БҰҰДБ мен ҚазҰАЗУ арасындағы ынтымақтастықтың мақсаты - тұрақты өңірлік даму мүддесінде ландшафтық тәсілді қолдана отырып, Солтүстік Қазақстан облысында жер пайдалануды кешенді жоспарлау.болып табылатынын атап өтті.
Семинар аясында БҰҰДБ-ның ағымдағы жобалары мен бастамаларының, сондай-ақ аталған бағдарламаны іске асыру шеңберінде ҚазҰАЗУ-дың ғылыми бағыттарының презентациялары ұсынылды. Шешімдерді БҰҰДБ жобаларының жұмысына интеграциялау мүмкіндіктері және БҰҰДБ мен ҚазҰАЗУ арасындағы өзара әрекеттесу жол картасы бойынша бірлескен жұмыс талқыланды.
Семинар қорытындысы бойынша тараптар БҰҰДБ мен ҚазҰАЗУ арасында өзара ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойды.

2025 жылғы 1-тоқсандағы есептік жиналыс

2025 жылғы 25 сәуірде BR 24993222 «Орнықты даму контексінде Солтүстік Қазақстан облысының аумағын табиғи-шаруашылық жайластыру үшін шешімдер қабылдауды қолдау жүйесін құру» бағдарламасын іске асыру шеңберінде Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің (ҚазҰАИУ) базасында 2025 жылғы бірінші тоқсанның қорытындылары бойынша есептік жиналыс өтті.
Жиналыс барысында бағдарламаның үйлестірушілері ғылыми топтар жетекшілерінің (жер ресурстары, еңбек ресурстары, агроклиматтық ресурстар, су ресурстары, экология, жер қойнауын пайдалану, туризм, аумақты абаттандыру, экономикалық талдау, көлік және коммуникация, еріген сулар, ЖҚЗ және картография, сондай-ақ басқа да орындаушылар), соның ішінде АШҒО бағыттары бойынша есептерін тыңдады А.И. Бараев атындағы.
Отырыс қорытындысы бойынша 2025 жылдың бірінші тоқсанының есептері қабылданып, бекітілді.

Ланчжоу және Пекин қалаларына іссапар

BR 24993222 бағдарламасы аясында «Солтүстік Қазақстан облысы аумағының табиғи-шаруашылық ұйымдастырылуы үшін шешім қабылдауды қолдау жүйесін құру: тұрақты даму контекстінде» 2024 жылғы 8-16 желтоқсан аралығында аталған бағдарламаның орындаушы ғалымдар тобы Ермеков Ф.К., Иманмади Д., Керимов У.К., Абдыгалиев С.С., Бектұрғанов А.Е., Карабкин Н.Н. және Сейсенбіқызы Б. Қытай Халық Республикасының Ланьчжоу және Бейжің қалаларына іссапарға жіберілді. Іссапардың мақсаты: 2025 жылға арналған жобаның күнтізбелік жоспарын талқылау, сондай-ақ 2026 жылға жоспарланған жұмыстардың бір бөлігін 2025 жылға ауыстыру. Бұл жұмыстар: мақалалар жариялау, монография жазуға арналған материалдарды дайындау және білім беру бағдарламасын әзірлеу. Іссапар барысында Қытай мен Қазақстан ғалымдары бағдарламаның күнтізбелік жоспарын орындауға және болашақ ынтымақтастықты стратегиялық жоспарлауға бағытталған ортақ міндеттерді айқындауда консенсусқа қол жеткізді.

Солтүстік Қазақстан облысында тұрақты даму бойынша зерттеу жұмыстары жүргізілді

2024 жылдың 5-10 қарашасы аралығында Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің ғалымдар тобы Солтүстік Қазақстан облысы, Петропавл қаласында іссапарда болды. Іссапар «Тұрақты даму жағдайында Солтүстік Қазақстан облысы аумағының табиғи-экономикалық дамуының шешімдерін қамтамасыз ету жүйесін құру» (BR 24993222) бағдарламасы аясында ұйымдастырылды.

Үйлестіру кеңесі

2024 жылдың 17 желтоқсан күні Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің базасында бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бойынша ЖРН BR24993222 «Тұрақты даму жағдайында Солтүстік Қазақстан облысы аумағының табиғи-экономикалық дамуының шешімдерін қамтамасыз ету жүйесін құру» бағдарламасы аясында үйлестіру кеңесі өтті.
Үйлестіру кеңесінің отырысына ҚазҰАЗУ бағдарламасының бағыттары бойынша 12 ғылыми топтың жетекшілері, Ланьчжоу университетінің өкілдері- "Бір белдеу, бір жол" атты зерттеу орталығы директорының орынбасары Руйцзюнь Лонг, Сюэцзянь Ван халықаралық байланыстар департаменті директорының орынбасары, Жер және қоршаған орта туралы ғылымдар колледжінің ғалымдары – доктор Хайцзян Ян, профессор Цзе Гун, доктор Чжэнбанг Ма, ҚХР-дың Алматыдағы Бас консулдығының технологиялар және ғылым жөніндегі консулы Чжан Вэй. Бараев атындағы ҰҒХО" ЖШС өкілдері - С.С.Байшоланов, Б.Жұмабек қатысты.

Ауылдық аумақтардың тұрақты дамуы бір жағынан табиғи ресурстық шектеулерді анықтайды, ал екінші жағынан, ауылдық қауымдастықтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының, шаруашылық субъектілердің, экономика диверсификациясының және қоршаған ортаны қорғау инженериясының мүмкіндіктерін анықтайды. Зерттеудің негізінде Солтүстік Қазақстан облысындағы көлік-коммуникация, әлеуметтік-демографиялық және экономикалық көрсеткіштердің төмен болуы туралы гипотеза жатыр, бұл экономикалық дамудың жеткіліксіз деңгейін қалыптастырады. Аймақ экономикасының табиғи-климаттық, саяси және экономикалық ауытқуларға тұрақтылық көрсеткіштері салыстырмалы түрде төмен болады деп күтілуде.

Қойылған мақсаттарға жету үшін әртүрлі әдістер қолданылады: геоақпараттық картографиялау, деректерді қалыпқа келтіру және агрегаттау әдістері, ғарыштық суреттерді (стереооптикалық, мультиспектралды, жылу, радиолокациялық, гравиметриялық) қашықтықтан зерттеу, көпөлшемді аналитикалық модельдеу, процесс-аналитикалық иерархия әдістері, шешімдерді қолдау жүйесін құру.

Бағдарламаның мақсаты:

• Орнықты даму контексінде Солтүстік Қазақстан облысының аумағын табиғи-шаруашылық жайластыру тұжырымдамасын әзірлеу.

Бағдарламаның міндеттері:

Өңір аумағын табиғи-шаруашылық жайластыру тұжырымдамасын әзірлеу үшін мынадай міндеттер шешілетін болады:

1. орнықты өсу қағидаттарында Солтүстік Қазақстан облысын жайластырудың тұжырымдамалық негіздерін әзірлеу. Әлемдік тәжірибелерге шолу жүргізіледі, өңірдің негізгі ерекшеліктері айқындалып, аумақты жайластырудың неғұрлым тиімді негіздері таңдап алынады;
2. жерді кеңістіктік-ландшафтық жайластыру негізінде аумақтарды тиімді игеру жөніндегі әлемдік тәжірибелерді талдау — бірнеше құрлықтағы үздік тәжірибелерге шолу, салыстырмалы талдау және тұжырымдар мен ұсынымдар қалыптастыру;
3. аумақты игерудің климаттық, су және жер ресурстары құрамдас бөліктерін бағалау — заманауи технологияларды қолдана отырып, табиғи-климаттық жағдайлар зерделенеді. Табиғи ресурстар түгенделіп, бұрын әзірленген технологиялар масштабталады;
4. әлеуметтік-экономикалық дамудың негізі ретінде еңбек ресурстарын бағалау — соңғы 20 жылдағы деректер жиналып, демография, көші-қон, халықтың жыныстық-жас құрылымы, білім беру ұйымдарындағы кадрлар даярлығы талданады, еңбек ресурстарының даму үрдістері мен болашағы айқындалады;
5. көліктік-коммуникациялық мүмкіндіктер мен қызметтердің қолжетімділігін бағалау — материалдарды жинау, оларды ГАЖ жүйесінде цифрлау, деректер базасын қалыптастыру және қызметтердің жағдайы мен қолжетімділігін бағалау;
6. зерттелетін аумақтардың орнықты дамуының экономикалық тиімділігін бағалау — соңғы 20 жылдағы мәліметтерді жинау, даму көрсеткіштері мен үрдістерін бағалау, орнықтылық деңгейін айқындау және көпкритерийлі талдамалық модель құру;
7. аумақты тиімді кеңістіктік-ландшафтық жайластыру үшін жер пайдалану мен жерге орналастыру бойынша цифрлық карталар сериясын әзірлеу — картографиялық материалдарды жинау, ЖҚЗ (жерді қашықтықтан зондтау) және далалық зерттеулер көмегімен ескі карталарды жаңарту, ГАЖ ортасында цифрлау, деректер базасын қалыптастыру және цифрлық карталар сериясын дайындау;
8. еңбек және жер ресурстарын, сондай-ақ облыстың экономикалық әлеуетін ескере отырып, аумақты кеңістіктік-ландшафтық жоспарлаудың нұсқасын айқындау — шешім қабылдауды қолдау жүйесін (DSS) құру, DSS ұсынымдарын алу, бірнеше жоспарлау нұсқаларын әзірлеу, салыстырмалы талдау жүргізу және ең оңтайлы нұсқаны таңдау;
9. қажетті әлеуметтік-экономикалық жағдайларды ескере отырып, елді мекендердің қолданыстағы немесе жаңа құрылымын жер және су ресурстарымен байланыстыру негізінде Солтүстік Қазақстан облысының орнықты өсуі үшін шаралар кешенін әзірлеу — DSS ұсынымдарын алу және шаралар кешенін дайындау;
10. орнықты даму контексінде ғылыми негізделген іс-шаралармен Солтүстік Қазақстан облысының кеңістіктік-ландшафтық жайластыру іс-шаралары кешенін әзірлеу — DSS ұсынымдарын алу және іс-шаралар кешенін әзірлеу.

• 2024 жылға:
  Солтүстік Қазақстан облысын орнықты өсу қағидаттарында жайластырудың тұжырымдамалық негіздері әзірленетін болады, атап айтқанда:
  • Аумақты жайластырудың тұжырымдамалық негіздерін әзірлеудің әлемдік тәжірибелерін көрсете отырып, соңғы кемінде 5 жылдағы әлемдік ғылыми әдебиетке шолу жасалады.
  • Солтүстік Қазақстан облысының табиғи-климаттық және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері туралы материалдар мен деректер шоғырландырылатын кеңістіктік деректер базасы жасалады.
  • Қатысушылар тізімі, жарияланымдар, патенттер және пайдаланушыларға арналған ақпарат қамтылған бағдарлама туралы толық мәлімет беретін веб-сайт әзірленеді.
• 2025 жылға:
  • Жерді кеңістіктік-ландшафтық жайластыру негізінде аумақтарды тиімді игеру жөніндегі әлемдік тәжірибелер талданады.
  • Аумақты игерудің климаттық, су және жер құрамдас бөліктері бағаланады.
  • Еңбек ресурстары әлеуметтік-экономикалық дамудың негізі ретінде бағаланады.
  • Көліктік-коммуникациялық мүмкіндіктер мен қызметтердің қолжетімділігі бағаланады.
  • Зерттелетін аумақтардың орнықты дамуының экономикалық тиімділігі бағаланады.
  • Жер пайдалану және жерге орналастыру бойынша цифрлық карталар сериясы жасалады.
  • Аймақтың ресурстарын ескере отырып, кеңістіктік-ландшафтық жоспарлаудың нұсқалары әзірленеді.
  • Жоғары рейтингтік халықаралық басылымда 1 және КОКНВО ұсынған басылымдарда 8 жарияланым жарық көреді.
• 2026 жылға:
  • Салыстырмалы талдау жүргізіліп, кеңістіктік-ландшафтық жоспарлаудың оңтайлы нұсқасы таңдалады.
  • Елді мекендерді табиғи ресурстарға байланыстыра отырып, өңірдің тұрақты өсуі бойынша шаралар кешені әзірленеді.
  • Ғылыми негізделген шешімдері бар кеңістіктік-ландшафтық жайластыру іс-шараларының кешені әзірленеді.
  • Облыс аумағын дамыту бағдарламасы үшін әдістемелер, нұсқаулықтар мен ұсынымдар әзірленеді.
  • Кемінде 10 пәннің оқу жоспары жаңартылып, 3 жаңа пән әзірленеді.
  • Жаңа білім беру бағдарламасы үшін жұмыс бағдарламасы құрылады.
  • Рейтингтік басылымдарда 8 мақала және КОКНВО ұсынған 2 мақала жарияланады.
  • Аумақты абаттандыру мәселелерін терең зерттейтін монография шығарылады.
  • Зерттеу нәтижелерінің тұсаукесерімен семинар өткізіледі.
  • Патенттер алынып, зияткерлік меншік объектілері тіркеледі.
  • Кемінде бір нәтиже ҒТҚН ретінде тіркеледі.
  • Бағдарламаның қол жеткізілген нәтижелерімен веб-сайт жаңартылады.

2025 жылға арналған күнтізбелік жоспар

2024-2026 жылдарға арналған күнтізбелік жоспар

2024 жылғы есеп

Бағдарлама аясында аумақтарды кеңістіктік-ландшафттық құрылымдау негізінде тиімді игеру бойынша әлемдік тәжірибелер талданады. Климаттық, су және жер ресурстарын бағалау үшін қазіргі заманғы ГАЖ және ҚЖЗ технологиялары, стереооптикалық, мультиспектралды, жылу ғарыштық суреттер, радиолокациялық зерттеу және гравиметрия әдістері қолданылады.

Сондай-ақ, көпөлшемді аналитикалық модель ұйымдастырылады. Бұл модель уақыттық дифференциациядағы ретроспективті және болжамды деректердің ақпараттық қабаттарын, еңбек ресурстарын, көлік-коммуникациялық мүмкіндіктерді және тұрақты дамудың экономикалық тиімділігін қамтиды. Алынған деректер негізінде жерді пайдалану және жер құрылымдау бойынша цифрлық карталар сериясы жасалады және аумақты кеңістіктік-ландшафттық жоспарлаудың оңтайлы нұсқасы анықталады.

Бағдарлама Солтүстік Қазақстан облысының табиғи-шаруашылық құрылымын тұрақты даму негізінде қайта құруға бағытталған бейімделу концепциясын әзірлеуді қамтиды. Бұл концепция климаттық өзгерістер, геосаяси және экономикалық жағдайлар, табиғи апаттар және экожүйеге әсер ететін басқа да қауіптерді басқарудың тиімді шараларын қамтиды.

Бағдарламаның негізгі ерекшеліктерінің бірі — аумақты құрылымдау үшін әзірленген технологияларды (ГАЖ, ҚЖЗ және процесс-аналитикалық иерархия әдістерін) масштабтау. Бұған Солтүстік Қазақстан облысында еріген суды пайдалану негізінде суармалы егіншілікті дамытуға және шешім қабылдауды қолдау жүйесін (DSS) құруға басымдық беріледі.

DSS үш арнайы модульден тұрады:

• Жерді пайдаланудың әлеуеті
• Ластану және геотехникалық қауіптермен байланысты тәуекелдер
• Қолданыстағы нысандардың экономикалық өміршеңдігін бағалау деректері

Бағдарламаны іске асыру мыналарды қамтамасыз етеді:

• Цифрлық рельеф моделін (ЦРМ) және жергілікті жердің (ЦЖМ) модельдерін құру әдіснамасы
• Көпөлшемді аналитикалық модель ұйымдастыру
• Аумақты жоспарлаудың шешім қабылдауды қолдау жүйесін құру

Бағдарламаны жүзеге асыру барысында келесі жарияланымдар мен нәтижелер жоспарланған:

• Бағдарлама ғылыми бағыты бойынша Web of Science базасындағы 1 (бірінші), 2 (екінші) және 3 (үшінші) квартильдердегі рецензияланатын ғылыми басылымдарда және Scopus базасындағы CiteScore процентилі кемінде 50 (елу) болатын журналдарда 9 (тоғыз) мақала мен (немесе) шолулар.
• КОКНВО ұсынған журналдарда 10 (он) мақала.
• ҚазҰАИУ ғылыми кеңесі ұсынған 1 (бір) монография.
• Қазақстан Республикасы Ұлттық зияткерлік меншік институтында тіркелген 5 (бес) зияткерлік меншік объектілері (патент немесе IT саласындағы өтінімдер үшін авторлық куәлік).

Потенциалды пайдаланушылар үшін пайдалы ақпарат: